LEAN MANAGEMENT – PODSTAWOWE INFORMACJE O KONCEPCJI

Filozofia lean management powstała w Japonii i jest rozwijana i ulepszana od lat 40. ubiegłego wieku. Obecnie staje się fenomenem, który fascynuje coraz większą ilość przedsiębiorstw. Jej praktyczna metodologia i racjonalne zasady stanowią zachętę dla firm, które chcą zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku, poprawić funkcjonowanie i zmniejszyć koszty w przedsiębiorstwie. Wdrożenie koncepcji lean management umożliwia uzyskanie tych celów, dlatego w poniższym artykule przedstawiamy jej założenia i zasady. Nie zapominamy przy tym, że podstawą prawidłowego wdrożenia lean management jest stworzenie odpowiedniej kultury organizacji.

W LATACH 40. W JAPONII

Początki koncepcji lean management sięgają lat 40., kiedy to w zakładach produkcyjnych Toyoty zaczął funkcjonować tak zwany System Produkcyjny Toyoty. Jego głównym założeniem było dążenie do produkcji wyrobów o jak najwyższej jakości przy jednoczesnym ograniczeniu marnotrawstwa zapasów, procesów i energii. System stanowił wstępny etap do systemu lean manufacturing. Pozwolił on na uzyskanie lepszej wydajności i produktywności, a także na skrócenie czasu cyklu.

Nazwa lean manufacturing została po raz pierwszy użyta w publikacji J. Krafcika Triumph Of The Lean Production System, a następnie rozpropagowana (zarówno sama nazwa jak i koncepcja) przez Jamesa P. Womacka w książce Maszyna, która zmieniła świat.

JAK POWSTAŁA KONCEPCJA LEAN MANAGEMENT?

Koncepcja zarządzania produkcją lean manufacturing podlegała ciągłemu rozwojowi, a z czasem okazała się na tyle uniwersalna, że zaczęto ją wykorzystywać nie tylko w innych branżach, ale także w innych niż produkcja działach firmy.

Jak wspomnieliśmy wyżej, lean manufacturing dotyczy zarządzania produkcją. Lean management idzie o krok dalej, ponieważ można go zastosować we wszystkich działach organizacji działającej w dowolnym biznesie. Stanowi on zbiór zasad mających na celu ograniczenie marnotrawstwa wszelkich procesów, prac i surowców, które nie niosą za sobą bezpośrednich wartości, przyczyniających się do wzrostu jakości.

3 FILARY

Metoda lean opiera się na trzech głównych filarach. Są to:

1. Dostarczanie wartości widzianych z perspektywy klienta

2. Eliminowanie odpadów (procesów i surowców, które nie dodają wartości produktowi końcowemu)

3. Nieustannym dążeniu do doskonałości

W codziennej praktyce lean jest ciągłą obserwacją swojej pracy i pytaniem się, co mogę zrobić z oferowanymi przez nas produktami/usługami i procesami, by spełnić wymogi naszych klientów. Tak, aby zapewnić im szybką realizację przy odpowiedniej jakości produktu/usługi. Lean nieodłącznie wymaga wspierania swoich pracowników, aby poprzez naszą postawę stawali się profesjonalistami w swoim obszarze pracy oraz załogą zdolną do rozwiązywania problemów i ciągłego i ciągłego doskonalenia przedsiębiorstwa.

ZASADY LEAN MANAGEMENT

Koncepcja lean management jest niezwykle uniwersalna. Jej zasady ( z oczywistymi modyfikacjami wynikającymi ze specyfiki pracy poszczególnych branż i działów) można wdrożyć w firmach produkcyjnych, usługowych czy biurach. Podstawą do jej wdrożenia jest zastosowanie pięciu zasad:

1. Zidentyfikowanie wartości (z punktu widzenia klienta). Wszelkie elementy, które pojawiają się podczas procesu produkcji, a które nie mają znaczenia dla zwiększenia wartości produktu (nie dodają do niego wartości), uznaje się za zbędne.

2. Mapowanie strumienia wartości/ VSM (ang. Value Stream Mapping). Jak wygląda przepływ pracy firmy? Notujemy jej działania i osoby zaangażowane w proces dostarczania produktu końcowego do klienta.

3. Utworzenie ciągłego przepływu wartości, bez przestojów, przerw, zakłóceń.

4. Utworzenie systemu ssącego, który jest w przeciwieństwie do tradycyjnego systemu pchającego. System ssący polega na wykonywaniu pracy tylko wtedy, gdy jest na nią popyt.

5. Ciągłe doskonalenie (kaizen). Przejście wszystkich poprzednich kroków nie oznacza, że wdrażanie systemu lean zostało zakończone. Do tego, aby mogło ono działać, potrzebne jest zaangażowanie pracowników, którzy będą wciąż dążyć do doskonalenia swojej pracy.

NARZĘDZIA DO KONCEPCJI LEAN MANAGEMENT

Lean management to koncepcja, która posiada nie tylko zasady, które wymieniliśmy wyżej, ale oferuje także narzędzia, które dają praktyczne rozwiązania na pojawiające się w organizacji problemy. Do najczęściej stosowanych należą:

1. Mapowanie strumienia wartości

2. Zarządzanie wizualne

3. JIT (Just In Time)

4. SMED (Single Minute Exchange of Time)

5. 5S

6. Poka-Yoke

7. TPM

Przedstawmy kilka z nich

- ZARZĄDZANIE WIZUALNE

Zakłada, że korzystanie z pomocy wizualnych, takich jak rysunki, strzałki, punkty, linie czy różne kolory pozwala na szybkie informowanie o stanie przebiegu procesu i na natychmiastowe wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości.

- JUST IN TIME

Metoda Just In Time pozwala na takie zorganizowanie produkcji, w której dane materiały i surowce pojawiają się w chwili, kiedy są potrzebne i dokładnie w takiej ilości, jaka jest konieczna. Dzięki niej możliwe jest zmniejszenie zapasów, a co za tym idzie także kosztów przechowywania i wynajmowania powierzchni magazynowych.

- 5S

To skrót od nazwy pięciu czynności, jakie należy wykonać, aby stworzyć ergonomiczne, uporządkowane i dobrze zorganizowane stanowisko pracy. Czynności te to: sortowanie, systematyka, sprzątanie, standaryzacja i samodyscyplina.

- POKA-YOKE

To metoda zapobiegania defektom pochodzącym z pomyłek. Główną zasada w systemie Poka-Yoke jest to, że za błędy należy winić procesy a nie ludzi. Poprawa procesów może zapobiec pojawieniu się w przyszłości pomyłkom.

Lean management to nie tylko zbiór zasad i metod, które wystarczy wdrożyć w struktury firmy, by po pewnym czasie uzyskać spodziewany efekt. Wdrożenie to wymaga jednocześnie stworzenia w danej organizacji wyjątkowej kultury pracy, która często różni się od tych, które panują w tradycyjnie zarządzanych firmach. Implementowanie kultury lean management to zadanie kariery kierowniczej, która przede wszystkim sama musi być przekonana co do wartości filozofii lean.