ZMIANY ZA STERAMI FIRMY – JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO SUKCESJI BIZNESU?

Czas jest nie do zatrzymania. „Płynie” z zawrotną szybkością i okazuje się, że jednego dnia zakładamy firmę, by zaraz przekazać ją w ręce swojego następcy. To przekazanie władzy wiąże się zarówno z dużymi nadziejami, oczekiwaniami, ale niekiedy też obawami i wątpliwościami. Dobrze napisany plan przekazania firmy dzieciom lub innym sukcesorom może mieć kluczowe znaczenie dla przyszłego sukcesu zarówno przedsiębiorstw, jak i rodziny. Co warto wiedzieć o sukcesji? Jak zaplanować przekazanie sterów w biznesie? O tym w dalszej części artykułu.

ZBUDUJ TAKĄ FIRMĘ, Z KTÓREJ BĘDĄ KORZYSTAŁY DZIECI I WNUKI

Chodź termin „sukcesji” kojarzy się z czasami monarchii, to jego mechanizm jest obecny po dziś dzień. Dzięki zaplanowanemu programowi przekazywania sterów rodzinnych biznesów do dziś z powodzeniem funkcjonują takie marki jak chociażby Peugeot, Renault, L’Oreal, BMW i wiele innych. Dzięki wdrażaniu procedur mających na celu zapewnieniu kontynuacji działalności gospodarczej, sprzyja w długoterminowym budowaniu wartości przedsiębiorstwa.

Okazuje się jednak, że troska o przyszłość budowanej latami działalności wciąż nie jest powszechna. Jak wynika z książki „Strategie sukcesyjne polskich przedsiębiorstw rodzinnych”, aż 71 proc. przedsiębiorstw nie ma żadnych planów sukcesyjnych. Tylko 4,4 proc. właścicieli firm wskazało, że w ich biznesie istnieje formalny plan sukcesji, a 8 procent uznało, że na określenie formalnych ram sukcesji przyjdzie „odpowiedni czas”.

Sukcesja jest przede wszystkim procesem, a nie wydarzeniem. Udana sukcesja powinna być przeprowadzana jeszcze za życia właściciela firmy, po to, żeby mógł on realnie kontrolować ten proces.

WPŁYW HISTORII

Ze względów historyczno-politycznych, sukcesje biznesowe w Polsce są wciąż relatywnie rzadkim zjawiskiem, a wielu przedsiębiorców nie miało dotąd czasu, by zapoznać się z wprowadzonymi w tym względzie regulacjami. Tymczasem, aby zagwarantować ciągłość biznesową ich dzieła, powinni zastanowić się nad konkretnymi rozwiązaniami nie tylko przekazującymi prawo własności do firmy – lub udziałów, ale i przygotowującymi sukcesora do przejęcia pełni obowiązków. Dzięki temu nie tylko tworzona jest wartość dodana na lata, ale i zagwarantowany jest los wypłat pracowników, ciągłość instytucjonalna, relacje z partnerami, podwykonawcami etc.

Dobrze przygotowany plan sukcesji jest jednak czymś daleko wykraczającym poza biznesową „ostatnią wolę”. Umożliwia on nie tylko sformalizowanie stosunków wewnątrz rodziny osoby odchodzącej z przedsiębiorstwa, ale przede wszystkim przygotowanie następcy do płynnego przejęcia pełni obowiązków.

KROK PO KROKU

1. DOBRY PLAN

Sukcesja, która spełni oczekiwania zarówno aktualnego właściciela przedsiębiorstwa, jak i przyszłych sukcesorów, wymaga stworzenia dokładnej strategii oraz odpowiedniego czasu na jej wdrożenie (zwykle trwa kilka lat). W tym czasie właściciel jest w stanie odpowiednio przygotować sukcesora do przejęcia sterów firmy, a następca ma czas na zbudowanie własnego autorytetu w przedsiębiorstwie.

2. WNIKLIWA ANALIZA

W tym etapie warto dokładnie przeanalizować, co tak naprawdę chcemy przekazać następcy. W tym celu należy przeprowadzić audyt majątku osobistego i przedsiębiorstwa, który pozwoli dokładnie określić posiadane aktywa i ryzyka sukcesyjne z nim związane. Jest to także doskonała okazja, aby dokonać przeglądu wszelkich polis ubezpieczeniowych, instrumentów oszczędnościowych, patentów, koncesji itp.

3. WYBÓR NASTĘPCY

To jedna z najtrudniejszych i najbardziej odpowiedzialnych decyzji. W końcu to od niej zależy dalszy rozwój firmy. Podczas wyboru następcy, ważne jest również określenie roli oraz uprawnień pozostałych członków rodziny tak, aby nie dochodziło w niej do konfliktów, a przedsiębiorstwo sprawnie funkcjonowało.

Gdy naturalny sukcesor nie jest zainteresowany prowadzeniem rodzinnego biznesu, wówczas należy rozważyć inne możliwości, np. sprzedaż zewnętrznemu inwestorowi.

4. PORZĄDEK W KWESTIACH PRAWNYCH

W tym celu należy uregulować wszystkie kwestie prawne związane z sukcesją. O ile to możliwe, nie należy zostawiać sukcesorom zaniedbanych spraw. Warto również zawczasu zorientować się, z jakimi procedurami będzie musiał zmierzyć się następca obejmując odziedziczony biznes. W tym celu warto skontaktować się z prawnikiem wyspecjalizowanym w takich sprawach.

5. PODATKI I FINANSE

Obowiązkowo musimy pamiętać o uporządkowaniu kwestii podatkowych oraz finansowych. Pozwoli to na efektywne przeprowadzenie procesu sukcesji zarówno po stronie właściciela, jak i następcy.

ZALETY SUKCESJI

Najgorszą sytuacją dla biznesu jest niepewność – to stwierdzenie, pod którym mało który przedsiębiorca się nie podpisze. Sukcesja to mechanizm, pozwalający zawczasu przygotować tak najbliższych, jak i ew. wspólników na moment, w którym zabraknie właściciela u steru. Dzięki rozważnemu planowaniu zachowana zostanie nie tylko dotychczasowa ciągłość produkcji, ale przede wszystkim wizja rozwoju przedsiębiorstwa i wartości, które legły u podstaw jego biznesu. Co nie bez znaczenia, w tej drodze zagwarantowana jest również kontynuacja instytucjonalna firmy, co ułatwi postępowanie przed urzędami, czy realizację zobowiązań czy kontraktów.

Sukcesja biznesowa jest tematem trudnym, ponieważ jest nierozerwalnie powiązana z przemijaniem. Jednak zmiana pozostaje nieodzowną częścią życia każdego człowieka, w tym również przedsiębiorcy. Zaplanowana strategia działania na wypadek najgorszego pozwala na zabezpieczenie dorobku życia i kontynuację działalności firmy. Dlatego też warto korzystać z rozwiązań, które zadziałają w sposób automatyczny, oszczędzając sukcesorom lub spadkobiercom czasochłonnych formalności, kiedy powinni poświęcać wolne siły na stabilizację sytuacji przedsiębiorstwa.