WYPALENIE ZAWODOWE – CZYM JEST I JAK SOBIE Z NIM RADZIĆ?

Stres związany z trudnościami w pracy o różnorodnym podłożu nie powinien być bagatelizowany. Trwanie w stanie przemęczenia pogłębia niechęć do wykonywania pracy, obniża ogólną jakość życia, wpływa na niską produktywność i poważnie zagraża fizycznej kondycji zdrowotnej. Jeżeli żyjesz w stresie i czujesz, że praca stanowi nadmierne obciążenie, zastanów się, czy dotknęło cię wypalenie zawodowe i co możesz z tym zrobić.

 

WYPALENIE ZAWODOWE I JEGO PRZYCZYNY

Wypalenie zawodowe jest szczególnym rodzajem długotrwałego stresu związanego z pracą - stan fizycznego lub emocjonalnego wyczerpania, który wiąże się również z poczuciem zmniejszonego spełnienia, przemęczenia, a nawet stanów depresyjnych. Jako termin psychologiczny, wypalenie zawodowe jest często diagnozowane wśród byłych pracoholików oraz osób obciążonych w pracy wysoką odpowiedzialnością lub ryzykiem np. menadżerowie, szefowie, personel medyczny, strażacy, ale także maklerzy giełdowi, prawnicy. Wypalenie może też spotkać osoby o niższych stanowiskach i kwalifikacjach, których długotrwała, monotonna praca nie stymuluje ich potrzeb rozwojowych.

Istnieją inne przyczyny niezależne od charakteru zawodu lub danej osoby, ale od struktury firmy, na przykład:

- dawanie niejasnych oczekiwań dotyczących pracy

- dysfunkcyjne i toksyczne środowisko pracy

- brak wsparcia ze strony twojego szefa lub organizacji

- brak uznania dla pracownika

JAKIE SĄ OBJAWY I KONSEKWENCJE WYPALENIA ZAWODOWEGO ?

Jeżeli czujesz niekorzystne zmiany w swoim ogólnym samopoczuciu, skoncentruj się i przeanalizuj czy wśród nich występują m.in. bezsenność, bóle głowy, niewyspanie i napięcie, nerwowość, brak koncentracji, problemy z ciśnieniem, brak apetytu lub nadmierna ochota na słodycze, fast foody czy alkohol. Czasami towarzyszy temu oczywista niechęć do pracy, niekiedy jednak nie jest jednoznaczna, ponieważ chory odczuwa ogólny brak motywacji i chęci do codziennych zajęć, co może być kojarzone z depresją. Wyżej wymienione objawy, które utrzymują się stale przez długi czas i nie ustępują mimo prób regeneracji (spacery, sen, dieta, suplementy, masaże), mogą wskazywać na wypalenie zawodowe lub/i depresję.

Zignorowane wypalenie zawodowe może mieć poważne konsekwencje zdrowotne oraz społeczne, w tym:

  • depresja

  • przewlekły stres

  • choroby serca

  • uzależnienia

  • problemy socjalne

  • problemy ekonomiczne

Jeżeli praca leży u podstaw twojego stanu, trudno będzie poradzić sobie z wypaleniem zawodowym bez fachowej pomocy, wsparcia bliskich i...urlopu. Świadomość dłuższej przerwy od obowiązków zawodowych może korzystnie wpłynąć na jakość snu i daje niezbędny czas na pierwsze działania w walce z syndromem.

OSOBY TRZECIE I ETAPY SYNDROMU WYPALENIA ZAWODOWEGO

Jeśli zaobserwujemy, że pracownik lub kolega z działu nie realizuje zadań, które do niedawna nie sprawiały mu problemów, nie chętnie udziela się w rozmowach, gorzej wygląda, unika pracy, przyjmuje postawę leniwą, agresywną lub obojętną – zainteresujmy się tą zmianą i porozmawiajmy z daną osobą. Wypalenie zawodowe może przechodzić przez kilka faz. Od tego, kiedy zostanie zauważone i zdiagnozowane, zależy rodzaj podjętych działań i czas leczenia.

  • Faza wyczerpania emocjonalnego – kiedy pojawia się poczucie braku satysfakcji z wykonywanej pracy oraz objawy psychosomatyczne, jak bóle głowy, brzucha, bezsenność, zaburzenia apetytu itp.

  • Faza depersonalizacji – izolowanie się od innych, uchylanie się od obowiązków, apatia, agresja, cynizm, nerwowość, sięganie po używki, uciekanie w choroby, obniżenie poczucia własnej wartości.

JAK SOBIE POMÓC?

Pamiętajmy, że przewlekły stres, zła dieta i brak odpowiedniego wypoczynku obniża odporność organizmu, dlatego warto umówić się na wizytę u lekarza rodzinnego i zrobić podstawowe badania. Kluczowa może okazać się konsultacja z psychologiem lub psychoterapeutą, a także pomoc dietetyka. Niestety trudno poradzić sobie samemu z wypaleniem zawodowym. W zależności od ilości objawów i zaawansowania choroby, potrzebna będzie pomoc specjalistów. Czasami wystarczą konsultacje psychologiczne, zwolnienie lekarskie, wyjazd, naładowanie baterii, dobra dieta i wsparcie bliskich. Jednak metody działania, suplementy, rodzaj aktywności i etapy powrotu do obowiązków lub zmiany celów zawodowych i kariery to proces, który dla każdej osoby będzie miał bardzo indywidualny i różnorodny czasowo charakter. Długotrwały stres i inne towarzyszące wypaleniu objawy mogą wpłynąć na zdrowy obiektywizm chorego i jego zdolność do samodzielnej regeneracji. Dlatego koniecznie należy skonsultować się z psychologiem i /lub terapeuta, lekarzem rodzinnym i dietetykiem. Rozmowa z rodziną, a nawet wizyta w towarzystwie partnera, mamy czy przyjaciela u terapeuty pomoże bliskim lepiej zrozumieć sytuację i udzielać odpowiedniego wsparcia.

PROFILAKTYKA

Skuteczne unikanie wypalenia jest możliwe i nie trzeba czekać na pierwsze objawy. Podstawowym

kluczem jest zachowanie zdrowej równowagi między pracą, a życiem prywatnym. Dbanie o swoje zdrowie, sen, relacje z bliskimi i pasje, ale także świadomość swoich celów zawodowych i ich systematyczna analiza, realizacja, udoskonalanie ścieżki kariery. Chcesz czuć, że masz kontrolę nad swoją pracą i życiem? Stosuj poniższe strategie, które pomogą ci pozostać na właściwym torze:

  • - Nadaj swojej pracy sens - czy twoja kariera ma głębszy cel, niż tylko zarabianie? Jak twoja praca poprawia życie twoje i innych ludzi? W jaki sposób możesz dodać znaczenia temu, co robisz każdego dnia? W pracy spędzasz ogromna ilość swojego życia, dlatego ważne jest, abyś skoncentrował swój czas i energię na robieniu czegoś, co lubisz, doceniasz i szanujesz.

  • - Możesz powiedzieć „nie” - jeśli twój szef przypisuje ci więcej zadań, niż jesteś w stanie wykonać, zaplanuj prywatne spotkanie w celu omówienia problemu. Przyjdź przygotowany i poinformuj przełożonego, że jesteś przeładowany obowiązkami, które prowadza do wypalenia zawodowego. Zaproponuj rozwiązania, które szef może wziąć pod uwagę, aby lepiej zarządzać projektami i zadaniami.

  • - Przejmij odpowiedzialność – paradoksalnie otrzymanie większej autonomii w danym obszarze czy projekcie, może zwiększyć zapał do pracy i urozmaicić cały proces hamując stresogenne mechanizmy. Możliwość decyzyjności o swojej roli i pracy daje największą satysfakcję.

  • - Dbaj o zdrowie – dotleniaj organizm, wysypiaj się, jedz zdrowo oraz ćwicz regularnie – brzmi banalnie i już gdzieś to słyszałeś? Nic dziwnego, bo troska o swoje ciało wewnątrz i na zewnątrz to najlepsza inwestycja, jaką możesz zrobić w swoim życiu.

  • - Poznaj techniki redukcji stresu – naucz się redukować krótkotrwały stres i regularnie regeneruj organizm. Ćwiczenie głębokiego oddychania, medytacja, sport, masaże odprężające, kąpiele, spacery, prowadzenie dziennika itp. Jest wiele technik, które mogą szybko pomóc ci w sytuacji stresowej, jak również zregenerować się po całym dniu. Warto dobrać te, które sprawiają ci przyjemność i pasują do twojego stylu życia.